Joanna Królak

doktor habilitowana

Adres e-mail: joanna.krolak@uw.edu.pl

Pełnione funkcje

  • Koordynatorka Konsorcium literárněvědné bohemistiky w ISZiP UW 
  • koordynatorka współpracy z UČL  AV  ČR  w ramach dorocznej studenckiej i doktoranckiej bohemistycznej konferencji literaturoznawczej,
  • członkini szerszego zespołu redakcyjnego czasopisma Slovo a smysl/ Word and sense Časopis pro mezioborová bohemistická a teoretická studia / A Journal for Interdisciplinary Theory and Criticism in Czech Studies,
  • członkini  Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego.
  • opiekunka naukowa Koła Naukowego Slawistów.

 

Zainteresowania

  • historia kultury i literatury czeskiej,
  • performatywne wymiary kultury,
  • sztuka w systemach totalitarnych,
  • ideologizacja kultury czeskiej w latach 50-tych XX wieku.

Przebieg kariery naukowej

  • habilitacja 2021
  • doktorat: 2002 (Uniwersytet Warszawski)

Publikacje

Książki

Wielkie widowiska czeskiego stalinizmu. Perspektywa performatyczna, Libron, Kraków 2020.

Hus na trybunie. Tradycje narodowe w czeskiej powieści historycznej okresu realizmu socjalistycznego, Warszawa 2004.

Artykuły naukowe

  • O  tendencjach populistycznych w czeskiej prozie międzywojennej, (w:) Práce z dějin slavistiky, Praha 1993 t. 16, s. 37-45.
  • Od Kollára do Havlíčka. Między ideą słowiańską a narodową (w:) Kategoria narodu w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wirgowa, Warszawa 1993, s. 45-51.
  • Raj i piekło w poezji czeskiego realizmu socjalistycznego (w:) Kategoria dobra i zła w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wirgowa, Warszawa 1994, s. 107-114.
  • Wiara i wolność. Nad lekturą poezji Jana Zahradníčka (w:) Kategoria wolności w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wirgowa, Warszawa 1995, s. 65-71.
  • Pomnik na trybunie. Postać Jana Husa w czeskiej powieści historycznej lat 50-tych (w:) Obraz kapłana, wodza, króla w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wirgowa, Warszawa 1998, s. 147-152.
  • W kostiumie z epoki. (Figura zdrajcy w czeskiej powieści historycznej lat 50-tych), (w:) Obraz zdrajcy i szpiega w kulturach słowiańskich, red T. Dąbek-Wirgowa, Warszawa 1999, s. 139-145.
  • Konwencja architektury mówiącej w kulturze stalinowskich Czech (w:) Kultura Język Komunikacja Problemy globalizacji i kultur narodowych, red. G. Szwat-Gyłybowa, Warszawa 2001, s. 117-124.
  • Natione et opinione bohemus. Znaki-symbole identyfikacji narodowej w twórczości Josefa Kajetana Tyla, (w:) Problemy tożsamości kulturowej w krajach słowiańskich (jej formy i przemiany), pod red. J. Goszczyńskiej, Warszawa 2003, s. 167- 189.
  • Tradycja cyrylometodejska w kulturze czeskiej (w:) Tradycja i nowatorstwo w kulturach i literaturach słowiańskich, pod red. I. Kowalskiej-Paszt, J. Czaplińskiej, A. Horniatko-Szumiłowicz, M. Kuczyńskiej, Szczecin 2004, s. 288-295.
  • Naród świętego Wacława (w:) Problemy tożsamości kulturowej w krajach słowiańskich (Jej znaki i symbole), pod red. J. Goszczyńskiej, Warszawa 2005, s. 51-74.
  • Performativní aspekty stalinské kultury v Československu (w:) STUDIA MORAVICA IV SYMPOSIANA, ACTA UNIVERSITATIS PALACKIANAE OLOMUCENSIS FACULTAS PHILOSOPHICA MORAVICA 4, red. P. Komenda, Olomouc 2006, s. 99-104.
  • Žena v české literatuře socialistického realismu (w:) Žena v české a slovenské literatuře, red. J.K. Nebeský, Opava 2006, s. 111-122.
  • Aktualizace díla Boženy Němcové v 50. letech 20. století (w:) Hodnoty a hranice. Svět v české literatuře, česká literatura v světě, t. 3 Božena Němcová a její Babička, red. K. Piorecký, Praha 2006, s. 225-234.
  • Słowiańskie centra „mikrokosmosu komunistycznego” (w:) Pałac Kultury i Nauki. Między ideologią a masową wyobraźnią, red. Z. Grębecka, J. Sadowski, Kraków 2007, s. 169-176.
  • Dusza człowieka, dusza miasta. Praga w literaturze czeskiej XIX i XX wieku (w:) Z polsko-czeskich zbliżeń literackich w XX w., red. J. Królak, G.P. Bąbiak, Wydział Polonistyki UW, Warszawa  2008, s. 9-26.
  • Idea słowiańska w międzywojennej prawicowej publicystyce czeskiej (w:) Procesy autoidentyfikacji na obszarze kultur środkowoeuropejskich po roku 1918, pod red. J. Goszczyńskiej, ISZiP UW, Warszawa 2008, s. 207-216.
  • J. Królak, M. Filipowicz, Západoslovanská otcovství (w:) Od patriarchy k tatínkovi. Západoslovanské modely otcovství, red. M. Filipowicz, J. Królak, A. Zachová, Hradec Kralové 2008, s. 5-11;
  • Stalin náš milovaný otec žulový bolševik (w:) Od patriarchy k tatínkovi. Západoslovanské modely otcovství, red. M. Filipowicz, J. Królak, A. Zachová, Hradec Kralové 2008, s. 99-103;
  • Současný polský výzkum socialistického realismu (w:) Literatura socialistického realismu. Východiska, struktury a kontexty totalitního umění, red. P. Šámal, Praha 2009, s. 18-26.
  • „Pravda vítězí, ale dá to fušku”- oslavy 1. máje 1968 (w:) Pražské jaro 1968. Literatura Film Média, Praha 2009, s. 325-330.                        
  • J. Królak, P. Ślusarczyk, Buddhistické prvky v Zeyerově tvorbě (w:) Julius Zeyer, lumírovský básník v duchovnim dění Evropy, red. J. Kudrnáč, M. Novotna, Z. Urvalková, Host a Ústav české literatury a knihovnictví Filozofické fakulty Masarykovy univerzity, Brno 2009, s. 83-98.
  • J. Królak, P. Ślusarczyk, „Zbytky eposu” čili poznámky na okraj rané tvorby B. Hrabala a E. Bondyho (w:) Literatura určená k likvidaci IV., Sborník příspěvků z konference pořádané v Brně 11.-12. Listopadu 2008, Obec spisovatelů, red. J. Novák, J. Kudrnáč, Brno 2009, s. 193-212.
  • Figura androgyne a kult ciała i młodości w okresie stalinizmu (w:) Obraz člověka v literatuře, Obraz člověka v jazyce, Univerzita Karlova v Praze, red. Jan Wiendl, Praha 2010, s. 120-126.
  • Prvky camp-estetiky v recesistických projevech ostalgie (w:) Česká literatura rozhraní a okraje, red. Lenka Jungmannová, Ústav pro českou literaturu AV ČR (Instytut Literaury Czeskiej Czeskiej Akademii Nauk) Nakldatelství Akropolis, Praha 2010, s. 63-73.
  • Fenomen ostalgii (w:) Doświadczenie i dziedzictwo totalitaryzmu na obszarze kultur środkowoeuropejskich, red. Joanna Goszczyńska, Joanna Królak, Robert Kulmiński, Elipsa, Warszawa 2011, s. 267-277.
  • Inżynieria emocji. Przypadek wielkich widowisk epoki stalinizmu (w:) Tělo, smysly, emoce v jazyce a literatuře, Univerzita Karlova, Filozofická fakulta, Praha 2012, red. Jan Wiendl, s. 136-145.
  • Stalinské umění jako součást „modernistického paradigmatu”? (w:) Fenomén moderny v středoevropských souvislostech, Filozofická fakulta Univerzity Palackého v Olomouci, red. Jan Wiendl, Jiří Hrabal  2013,  s. 368-374.
  • J.Królak, P.S. Ślusarczyk, Inspirace východní filozofií v tvorbě Bohumila Hrabala, „Literární archiv“, nr 46, PNP Praha 2014, s. 53-58.
  • J. Królak, G.P. Bąbiak, Całować czy umierać za Ojczyznę, Wzorce postaw patriotycznych  kobiet w literaturze polskiej i czeskiej  XIX wieku (w:) Drogi osobne, red. M. Jankowski, Warszawa 2015.
  • Samobójstwo–motyw wędrujący w twórczości Hrabala, w: W poszukiwaniu przerw w zabudowie W stulecie urodzin Bohumila Hrabala, red. Joanna Goszczyńska, Wydział Polonistyki UW, Warszawa 2015, s. 149-161.
  • Przedruk jako: Sebevražda-putovní motiv Hrabalovy tvorby, w: Hledání proluk Bohumil Hrabal – analýzy a interpretace, red Karolinum, Praha 2019, s. 101-109.
  • Propaganda wizualna w czasie I wojny światowej, w: Wojna – retoryka walki, red. Joanna Goszczyńska, Wydział Polonistyki, Warszawa 2015, s. 159-181.
  • „Aby každý den byl sváteční“ – festivita jako atribut stalinské kultury, w: Lidský život a každodennost v literatuře, red. Jan Wiendl, Filozofická fakulta Univerzity Karlovy, Praha 2016, s. 46-55.
  • Alegoria w czeskiej powieści historycznej lat 60. XX wieku (Václav Kaplický „Kladivo na čarodějnice“ i Jiří Šotola „Tovaryšstvo Ježíšovo“), „Prace Filologiczne Literaturoznawstwo alegorie i symbole 2“, nr 7 (10), 2017, s. 219-230.
  • Paratekst w służbie propagandy. Wprowadzenia w przekładach literatury pięknej na język polski i czeski w latach 50. XX wieku, „Przekłady literatur słowiańskich“ tom 8 część 1,  Katowice 2017, s. 159-177.
  • Ohlas politické esejistiky Václava Havla v polském  disentu, w: Role středoevropského spisovatele-intelektuála ve zlomových okamžicích dějin, red. Jiří Hrabal, Univerzita Palackého v Olomouci, Olomouc 2018, s. 251-264.
  • „Wyksztalcony wbrew swej woli“ – motyw biblioteki w „Zbyt głośnej samotności“ Bohumila Hrabala, „Prace Filologiczne Literaturoznawstwo część 2 biblioteki, numer 8 (11), Warszawa 2018, s. 181-193.
  • „K nám. Domů. Do Prahy. Do Podolí. Do lékárny….“ albo zmistyfikowane relacje z podróży w sztukach Teatru Járy Cimrmana „Dobytí severního pólu“ i „Afrika“, w: Słowacja, Europa Środkowa i jeszcze dalej, red. Martina Ivanová, Anna Kobylińska, Patrycjusz Pająk, Wydział Polonistyki, Warszawa 2019, s. 297-312.
  • Joanna Królak, Piotr Ślusarczyk, František Drtikol – mezi teozofii a komunizací buddhismu , „Slovo a smysl&Word and Sense Časopis pro mezioborová bohemistické studia“ 31, ročník XVI, 2019, s. 123-131.
  • Rozwiązłość w twórczości czeskiego undergroundu literackiego lat 40. i 50. XX wieku, „Studia Et Documenta Slavica”, 10(4), 2020, s. 35-43.
  • Czeska literatura nieoficjalna wobec Zwycięskiego Lutego 1948, w: Rewolucje w polskiej i czeskiej literaturze i sztuce XX wieku, pod red. Grzegorza P. Bąbiaka i Patrycjusza Pająka, Warszawa 2021, s. 193-205.
  • The Acccusation of Zionism: Anti-Semitic Stereotypes in Polish and Czech Communist Propaganda, „ Slovo a Smysl Word & Sense Jewish Literature and Culture in Central Europe, 39, Volume XIX 2022, s. 59-67.
  • „My – Słowianie“ – Powojenne słowianofilstwo na łamach Rudego prava, w: JÁ – TY, MY – ONI. ČLOVĚK JAKO BYTOST SPOL EČENSK Á /JA – TY, MY – ONI. C ZŁOWIEK  JAKO  ISTOTA SPOŁECZNA, red Jan Wiendl, Praha 2022, s. 100 – 111.
  • Wino – temat znaczący w twórczości Oldřicha Mikuláška, w: Czechy przez naukę języka do rozumienia kultury, red. Maciej Falski, Elzbieta Kaczmarska-Zglejszewska, Kraków 2023, s. 149-163.
  • Obraz lat 50. XX wieku w prozie epistolarno-wspomnieniowej Antonína Bajaji „Nad piękną modrą Dřevnicą”, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Historicolitteraria Studia Historicolitteraria”, numer 23, 2023, s. 311-322.

Recenzje

  • (rec.) tomu Studia o literaturach i folklorze Słowian, pod red. T. Dąbek-Wirgowej, J. Rapackiej, Warszawa 1991, „Przegląd Humanistyczny” 1992, nr 4, s. 160-163.
  • (rec.) książki Češi v dějinách nové doby: pokus o zrcadlo,  Podiven  (Petr Pithart, Petr Příihoda, Milan Otáhal), Praha 1991, „Pamiętnik Słowiański“, t. 43, 1993, s. 152-154.
  • recenzja VIII numeru czasopisma „LITTERARIA HUMANITAS KOMPARATISTIKA GENOLOGIE TRANSLATOLOGIE”,  Krystyna Kardyni-Pelikanová, Masarykova univerzita, Brno 2000, poświęconego w całości  profesor Uniwersytetu Masaryka w Brnie Krystynie Kardyni – Pelikanovej (1930), „Przegląd Humanistyczny” tom 45, nr 5, 2001, s. 95-97.
  • Z historie recepce polské poválečné literatury, rec. książki Petra Posledniego, Obížná kontinuita. Dvojí recepce polské literatury z let 1945-1949. Hradec Králové, 2004, 162 s., „Ceská literatura” nr 6 r. 2006 rocz. 54,  s. 132-133.
  • O historickém žanru nově, rec. książki René Bílika, Historický žáner v slovenskej próze. Bratislava, Kalligram:  Ústav slovenskej literatúry SAV 2008, „Česká literatura”, (časopis pro literární vědu) Ústav pro českou literaturu AV ČR, rocz.59,  2011, nr 3, s. 462-466.

Wprowadzenia do tomów zbiorowych

  • Joanna Królak, Jerzy Molas, Slavica  leguntur. Aktualne problemy badawcze slawistyki, red. Joanna Królak, Jerzy Molas, Warszawa 2006
  • Joanna Goszczyńska, Joanna Królak, Robert Kulmiński, Wstęp (w:) Doświadczenie i dziedzictwo totalitaryzmu na obszarze kultur środkowoeuropejskich, pod red. tychże, Warszawa 2011, s. 7-16.

Hasła encyklopedyczne

Ráž Roman, Żart (Žert, 1967) (w:) Przewodnik encyklopedyczny, Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890-1990, t. 2. Literatura czeska, red. H. Janaszek-Ivaničkova, Katowice 1999, s. 476, 656.

Redakcja naukowa tomów zbiorowych

  • Slavica  leguntur. Aktualne problemy badawcze slawistyki, red. Joanna Królak, Jerzy Molas, Warszawa 2006
  • Z polsko-czeskich zbliżeń literackich w XX w., red. Joanna Królak, Grzegorz P. Bąbiak Warszawa  2008
  • Od patriarchy k tatínkovi. Západoslovanské  modely otcovství,  red. M. Filipowicz, J. Królak, A. Zachová, Hradec Kralové  2008
  • Między patriarchą a tatą. Zachodniosłowiańskie modele ojcostwa, red. M. Filipowicz, J. Królak, J. Molas, Warszawa 2009
  • Doświadczenie i dziedzictwo totalitaryzmu na obszarze kultur środkowoeuropejskich, red. Joanna Goszczyńska, Joanna Królak, Robert Kulmiński, Warszawa 2011
  • Polsko-czeskie tropy kulturalne w XX wieku, red. Joanna Królak, Grzegorz P. Bąbiak, Warszawa 2012

Prace popularnonaukowe

Ironické děti a účtující rodiče / Dva druhy polské ostalgie, „Cinepur. Časopis pro moderní cinefily.”, nr 78, prosinec 2011, s. 74-77.