Dorota Krystyna Rembiszewska, Janusz Siatkowski
Pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie. Studia wyrazowe
Warszawa: nakładem Wydziału Polonistyki UW, 2018
Atrakcyjnie wydana publikacja stanowi rezultat kilkuletniej pracy prof. Doroty K. Rembiszewskiej i prof. Janusza Siatkowskiego nad słownictwem pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego. Jak się okazało, w Ogólnosłowiańskim atlasie językowym (OLA) – z którym oboje badacze są od lat związani – „te [właśnie] pogranicza językowe nie były uwzględnione w sposób wystarczający”. Dalej czytamy we Wstępie, że np. w „OLA zupełnie pominięto obszerną wschodniosłowiańską wyspę językową na Białostocczyźnie”. Wydany niedawno zbiór studiów wyrazowych stanowi „uzupełnienie skorygowanie wielu dawniejszych ustaleń”. W efekcie powstała obszerna monografia językowa, składająca się z trzech części. Część I ma charakter teoretyczny i nosi tytuł Z problematyki nawiązań i zapożyczeń na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim. Część II jest znacznie obszerniejsza i obejmuje analizy 30 wyrazów wraz z derywatami. To właśnie te wyrazy, które są według Autorów zapożyczeniami z języków wschodniosłowiańskich. Część III – Zakończenie – zawiera bogatą bibliografię, indeksy oraz streszczenia (na rosyjski i na angielski).
Warto jeszcze raz podkreślić atrakcyjność edycji, polegającą na ciekawym opracowaniu graficznym tekstu i licznych barwnych ilustracjach.
Wokół homonimii międzyjęzykowej. Pod redakcją naukową Małgorzaty B. Majewskiej
Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2017.
„Coraz więcej osób ma świadomość – czytamy we Wstępie – występowania w różnych językach niepowiązanych semantycznie jednostek charakteryzujących się znacznym stopniem podobieństwa zewnętrznego graficznego i/lub fonetycznego”. Są to zaskakujące niejednokrotnie pary pochodzące z bardzo oddalonych genetycznie języków (np. ros. тот ‘tamten’ i niem. tot ‘martwy’). Tym właśnie aproksymatom, zwanym też fałszywymi przyjaciółmi tłumacza, poświęcona została konferencja zorganizowana przez Katedrę Historii Języka Polskiego na UKSW w 2017 r. W konferencji noszącej nazwę taką jak tom, będący jej pokłosiem, wziął też udział przedstawiciel naszego Instytutu, dr Ignacy M. Doliński. Przedstawił on referat pt. Obserwacja kontrastów znaczeniowych wybranych aproksymatów polsko-bułgarskich pochodzenia łacińskiego. Zachęcamy do zapoznania się z tym tekstem nie tylko bułgarystów! W tomie można też znaleźć artykuły omawiające homonimy w wielu językach (m. in. także polsko-czeskie).