Zespół Badań Kultur Słowiańskich w Monarchii Habsburskiej

Prowadzone przez zespół badania zrodziły się z potrzeby znalezienia adekwatnego sposobu opisu tak zwanych małych kultur egzystujących w ramach złożonych całości polityczno-społecznych, do których należała monarchia habsburska. Twórcom zespołu chodzi przede wszystkim o odejście od dominującej w badaniach slawistycznych monofonicznej kategorii narodu i przyjrzenie się rzeczywistym relacjom międzykulturowym przez pryzmat nowych bądź niewykorzystanych dotąd kategorii, a co za tym idzie, o wypracowanie nowej metodologii badań obszarów krzyżowania się kultur. Tego typu zmiana perspektywy zmierza zatem do głębszego zrozumienia tych procesów zachodzących w przestrzeni społecznej, które umożliwiają trwanie tak zwanym małym kulturom (zarówno narodowym, jak i o innym niż narodowy paradygmacie), prowadzą do wyłaniania się nowych państw oraz rozpadu już istniejących niejednorodnych kulturowo struktur państwowych czy społecznych.

Członkowie zespołu specjalizują się w różnych obszarach kultur narodowych. Badania prowadzone pod wspólnym szyldem skłaniają do przyjęcia perspektywy komparatystycznej, a czasem mozaikowej, w zależności od analizowanego materiału. Celem podejmowanych dotąd prac jest wypracowanie sposobu opisu złożonej rzeczywistości społecznej i kulturowej, który może być przydatny również w badaniu innych obszarów o podobnej charakterystyce; a także zbadanie pomijanych lub niedocenianych dotąd źródeł informacji o sposobie kształtowania się relacji kulturowych w okresach intensywnych przeobrażeń społeczno-politycznych.

Zespół tworzą:

dr Anna Kobylińska (kierownik zespołu), adiunkt w ISZiP

dr hab. Maciej Falski, adiunkt w ISZiP

dr hab Aleksander Łupienko, IH PAN (od 2019 roku)

W latach 2011-2016 w pracach Zespołu brał również udział prof. dr hab. Marcin Łukasz Filipowicz, zawodowo związany z ISZiP oraz Katedrą języka czeskiego i literatury czeskiej na Uniwersytecie w Hradcu Králové

Adres e-mail zespołu: habsburgstudies@uw.edu.pl

Publikacje przygotowane w ramach działalności zespołu 

Monografie

Architects and their Societies. Cultural Study on the Habsburg-Slavic Area (1861-1938), eds. Anna Kobylińska, Maciej Falski, Warszawa: WUW, 2021. Publikacja w wolnym dostępie.

Anna Kobylińska, Maciej Falski, Marcin Filipowicz, Peryferyjność. Habsbursko-słowiańska historia nieoczywista, Kraków: Libron, 2016. 

Anna Kobylińska, Maciej Falski, Marcin Filipowicz, Obcy czy obywatele? Słowianie a przemiany konstytucyjne w monarchii habsburskiej w latach 1860-1861, Kraków: Libron, 2015. 

Tematyczne numery czasopism

Acta Poloniae Hstorica, nr 121, 2020: Local Elites in the Habsburg Monarchy after 1868. Publikacja w wolnym dostępie. Autorzy koncepcji numeru i redaktorzy gościnni: Maciej Falski, Anna Kobylińska.

Acta Poloniae Historica, nr 108, 2013. Publikacja w wolnym dostępie. Blok trzech artykułów: Maciej Falski, Croatian Political Discourse of 1861 and the Key Concepts of the Nineteenth-Century Public Debate; Marcin Filipowicz, Czech Memory of Austrian Constitutional Changes, 1860–1861; Anna Kobylińska, Brothers Hungarians … Ján Palárik’s Attempt at Renegotiating the Slovak-Hungarian Relations on the Threshold of the 1860s

Konferencje naukowe zorganizowane przez zespół

Program konferencji: Programme of the conference Local Communities and New Elites in Austria-Hungary

CFP_Local Communities and New Elites in Austria Hungary

CFP_Wspólnoty lokalne i nowe elity w monarchii austro-węgierskiej

Program konferencji ARCHITEKCI SŁOWIAŃSZCZYZNY

Seminaria naukowe z zaproszonymi gośćmi

  • 5.03.2024 Tomasz Jacek Lis (Instytut Historii UJ): Między Chorwacją a Bośnią – młodzieńcze wspomnienia Jelicy Belović-Bernadzikowskiej
  • 23.06.2023 Alica Kurhajcová (Matej Bel University): Od verejného priestoru k virtálnemu: „starý“ výskum, nové výzvy
  • 10.03.2023 Adam Świątek (Uniwersytet Jagielloński): Zjazdy Dziennikarzy Słowiańskich 1898-1912. Idea, historia, problemy; zaproszeni do dyskusji eksperci: Agnieszka Janiec-Nyitrai; Oliver Zajac, Tomasz J. Lis
  • 19.12.2022 Michał Burdziński (Muzeum Śląskie): Młoda Słowacja w kontekście Młodej Polski i Europy Środkowej; zaproszeni do dyskusji eksperci: Danuta Sosnowska, Magdalena Bystrzak
  • 10.06.2022 Aleksander Łupienko (Instytut Historii PAN): Pojęcie i fenomen miejskości; zaproszeni do dyskusji eksperci: Marzena Maciulewicz
  • 5.04.2022 Karol Csiba (Slovak Academy of Science): Obraz prowincji w międzywojennej prasie słowackiej; zaproszeni do dyskusji eksperci: Oliver Zajac
  • 25.03.2022 Oliver Zajac (Slovak Academy of Science): Mapa jako instrument dyskursu. Konstruktywizm społeczny, kartografia krytyczna i badania historyczne
  • 20.05.2021 Daniel Baric (Sorbonne University): Archaeology and Identities in the Late Habsburg Empire: Imperial and Post-Imperial Approaches
  • 11.03.2021 Tomasz Jacek Lis (Uniwersytet Jagielloński): Polscy urzędnicy wyższego szczebla w Bośni i Hercegowinie 1878-1914
  • 25.02.2021 Marta Kuc (Instytut Historii PAN): Idea obywatelskości wśród społeczności luteran warszawskich w XVIII wieku
  • 21.05.2019 Andor Mészáros (Eötvös Lóránd University of Sciences): Regulations of the Language Rights in the Habsburg Monarchy; współorganizowane z: Polish Commission of Balkan Culture and History (AIESEE)
  • 25.05.2019 Dragan Damjanović (University of Zagreb): Small city as a methodological category in the Habsburg studies
  • 11.10.2018 Jagoda Wierzejska: Lokalność galicyjska: między narodem, prowincja a monarchią; zaproszeni do dyskusji eksperci: Danuta Sosnowska , Aleksander Łupienko
  • 24.03.2017 Andor Mészáros (Eötvös Lóránd University of Sciences): The Central European University Peregrination

Granty na projekty badawcze i wydawnicze

  • 2012-2015: Słowiańskie narracje peryferyjne wobec monarchii habsburskiej i narodu – grant NCN; UMO-2011/03/D/HS2/00826 (kierownik grantu: Anna Kobylińska; wykonawcy: Anna Kobylińska, Maciej Falski, Marcin Filipowicz)
  • 2012-2013: Słowiańskie reakcje na przeobrażenia konstytucyjne w monarchii habsburskiej w latach 60. XIX wieku – grant Wydziału Polonistyki UW; DSM-103705
  • 2011-2012:  Badanie kultur słowiańskich na obrzeżach monarchii habsburskiej – grant Wydziału Polonistyki UW:  DSM-101405

Wystąpienia gościnne zespołu

  • 3.03.2018 Wrocław: Pracownia Badań nad Urbanistyką i Architekturą Nowoczesną – Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Na zaproszenie prof. Agnieszki Zabłockiej-Kos wzięliśmy udział w kolokwium organizowanym przez Pracownię Badań nad Urbanistyką i Architekturą Nowoczesną. Anna Kobylińska i Maciej Falski w ramie tematycznej Peryferyjność i lokalność jako kategorie w badaniach kulturowych- przedstawienie koncepcji badań zaprezentowali badania zespołu i historię wspólnych projektów, zwracając szczególną uwagę na kategorie peryferyjności i lokalności. Ponadto Maciej Falski wygłosił wykład Architektura i planowanie jako narzędzia współtworzenia przestrzeni społecznej. Przykład Osijeku.
  • 2.06. 2016 Kraków: Muzeum Etnograficzne – promocja książki Peryferyjność. Habsbursko-słowiańska historia nieoczywista, przedstawienie badań zespołu oraz dyskusja o problemach slawistyki jako dyscypliny nieokreślonej. Spotkanie zorganizowane przez Instytut Filologii Słowiańskiej UJ i Wydawnictwo Libron. Gośćmi honorowymi wydarzenia byli prof. dr hab. Maria Dąbrowska-Partyka (IFS UJ), która przedstawiła badania zespołu na tle dominujących paradygmatów filologii narodowych i badań slawistycznych, oraz prof. dr hab. Antoni Cetnarowicz (Instytut Historii UJ) – tematem jego komentarza była monarchia habsburska i problem narodowościowy. Spotkanie prowadzili dr Dominika Kaniecka i dr Rafał Majerek z Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ.
  • 17.05.2016 Warszawa: Mały Dziedziniec UW / Zarząd Samorządu Studentów. Spotkanie organizowane przez Koło Naukowe Slawistów przy ISZiP UW. Przedstawienie prac zespołu, zwłaszcza koncepcji peryferyjności, pozycji i postaw Słowian habsburskich w odniesieniu do centrów politycznych i społecznych.
  • 21.04.2016 Opole: VI Symposium Opoliensis, Collegium Maius, Uniwersytet Opolski. Prezentacja publikacji Peryferyjność. Habsbursko-słowiańska historia nieoczywista w ramach konferencji: Zapomniani, wyklęci i wykluczeni w literaturach i kulturach słowiańskich XX i XXI wieku.

Więcej informacji na stronie Zespołu.